Μόλις είχαμε πάρει τον Άλκη από το σχολικό. Καθώς μπαίναμε στην είσοδο της πολυκατοικίας μας ο Άρης με ρώτησε “Μαμά, εσένα ποια είναι η δική σου μαμά;”. Μέχρι σήμερα ο Άρης δεν είχε αναρωτηθεί πού είναι η μαμά μου, γιατί έχει μια γιαγιά ενώ έχει δύο παππούδες. Ίσως να με βόλευε κιόλας αυτή η έλλειψη ενδιαφέροντος από την πλευρά του, γιατί νόμιζα πως εγώ δεν θα ήμουν έτοιμη να απαντήσω. Το αστείο είναι ότι το σχολίαζα πρόσφατα σε μια φίλη… Μέχρι που η ερώτηση έσκασε σαν βόμβα!
Η γη κάτω από τα πόδια μου εξαφανίστηκε. Αν και η αρχική μου αντίδραση ήταν να αλλάξω την κουβέντα (ήταν τόσο εύκολο να κάνω ακόμη και πως δεν άκουσα), συγκράτησα την τρεμάμενη φωνή και τα μάτια που ήταν έτοιμα να δακρύσουν και του απάντησα
“Αγάπη μου, εμένα η μαμά μου δυστυχώς έχει πεθάνει, δεν ζει πια.”. Με κοίταξε λυπημένος και μου είπε “Ωχ καημενούλα μου… Ο μπαμπάς σου;”. Άδικη που είναι η ζωή… “Ούτε ο μπαμπάς μου ζει μωρό μου… Δεν πειράζει όμως έχουμε τον παππού Βασίλη”. Παύση… Δεν ξέρω αν έκανα καλά που πρόσθεσα μια τέτοια πληροφορία στην συζήτηση, χωρίς να έχει προηγηθεί ερώτηση. Άνοιγα νέες ιστορίες και το ήξερα (πώς να εξηγήσεις τώρα στο 5χρονο ότι μια μαμά μπορεί να ξαναπαντρευτεί αν μείνει μόνη και να κάνει καινούρια οικογένεια, χωρίς να αφήνει όμως την παλιά).
Άρης: “Μαμά, πώς είναι τότε αδερφή σου η θεία Ηρώ, αφού… Πλάκα μου κάνεις, εε μαμά;”
Μαμά: “Όχι γλυκέ μου δεν σου κάνω πλάκα. Η θεία Ηρώ είναι αδερφή μου γιατί έχουμε την ίδια μαμά.”
Άρης: “Φοβερό!!! Μαμά, στεναχωριέσαι;”
Μαμά: “Όχι πλέον αγάπη μου. Είμαι χαρούμενη που έχουμε τον παππού και την θεία.”
Και η κουβέντα σταμάτησε εκεί. Όσο αναπάντεχα ξεκίνησε, τόσο αναπάντεχα σταμάτησε. Χωρίς κλάματα, χωρίς στεναχώριες, χωρίς πανικό, χωρίς περαιτέρω εξηγήσεις για τις λίγο πιο μπερδεμένες οικογενειακές καταστάσεις. Η συζήτηση για τον θάνατο μου είναι τόσο δύσκολη, γιατί εγώ δεν μπορώ να τον κατανοήσω. Πώς θα τον εξηγήσω σε ένα μικρό παιδί; Πώς να το εξηγήσω σε ένα παιδάκι που νομίζει ότι η μαμά του, ο μπαμπάς του και το αδερφάκι του είναι το κέντρο του κόσμου; Και χωρίς αυτούς τι θα κάνει;
Δύσκολο αυτό το θέμα… Θα σας πω τι λέει η θεωρία: πρέπει εμείς να είμαστε καταρχήν προετοιμασμένοι, ψύχραιμοι, να μην απαντάμε σε περισσότερα από αυτά που μας ρωτάει το παιδί, να μην αναπαράγουμε λεπτομέρειες που δεν χρειάζονται, να μην το τρομάξουμε, να μην κάνουμε συζητήσεις για τον χρόνο (που ένα παιδί τον καταλαβαίνει τελείως διαφορετικά από ότι εμείς), να μην αναφέρουμε θανατηφόρες αρρωστιες και να μην επιχειρήσουμε να περιγράψουμε πώς πεθαίνει ένας άνθρωπος… σίγουρα κάτι θα ξεχνάω…
Στην πράξη μπορεί να μην γίνει ακριβώς έτσι. Άλλωστε πόσο προετοιμασμένοι μπορεί να είμαστε πραγματικά; Νομίζω πως ακόμη και οι πιο ψύχραιμοι άνθρωποι, από την ώρα που έγιναν γονείς σκέφτονται την απώλεια με άλλους όρους. Φοβούνται περισσότερο ενώ την ίδια στιγμή καλούνται να είναι πιο ψύχραιμοι από ποτέ. Εγώ είμαι αυτή η περίπτωση. Ξέρετε όμως κάτι; Το μαγικό της υπόθεσης είναι ότι 9 στις 10 φορές τα καταφέρνω! Είμαι ψύχραιμη, δίνω τις σωστές απαντήσεις, αγκαλιάζω τα παιδιά μου και τα κάνω να αισθάνονται ασφαλή. Ούτε εγώ δεν ξέρω πώς το κάνω, αλλά το κάνω.
Και κάπως έτσι διέσχισα ένα ακόμη βουνό, από τα πολλά που καλούμαστε να διασχίσουμε ως γονείς…
Mersini Tosodoulika
12 Ιουνίου
Υπέροχο το κείμενο σου καθώς και ο τρόπος που το χειρίστηκες. Πραγματικά νομίζω ότι είναι πολύ πιο δύσκολο για εμάς το θέμα του θανάτου παρά για τα παιδιά. Στο μεταξύ τις πιο δύσκολες ερωτήσεις στις θέτουν την πιο άκυρη ώρα!
Να τον χαίρεσαι!
(Πέρασα για το party :))
Κάθε μέρα Γονείς!
13 Ιουνίου
Σε ευχαριστώ πολύ! Πράγματι όσες φορές έχω αισθανθεί αμηχανία, ή ότι τώρα μου έχει πέσει δύσκολο θέμα, ήταν την χειρότερη ώρα!
Parents Land Gr
15 Ιουνίου
Προσφατα ειχα και εγω κατι τετοιες συζητήσεις. Πιστευω οτι τις πιο πολλες φορες τη δυσκολία την εχουμε εμεις και οχι τα παιδια. Οι απλες απαντησεις σαν τις δικές σου ειναι και οι καλύτερες.Σε ευχαριστώ πολύ για την συμμετοχή.
Αθηνά mummyslittleman
21 Ιανουαρίου
Μάγδα μου με συγκλόνισες, αγχώνομαι και εγώ για την στιγμή που θα πρέπει να εξηγήσω στον Αρούλη γιατί έχει μόνο γιαγιάδες. Μπράβο σου που το χειρίστηκες με τόση ψυχραιμία!
Magda Zindrou
21 Ιανουαρίου
Μόνο με ψυχραιμία μπορείς να απαντήσεις σε τέτοιες ερωτήσεις. Και αλήθειες. Τα παιδιά αισθάνονται τα πάντα!
effie effie
21 Ιανουαρίου
Συγχαρητήρια για τη ψυχραιμία σου!!! Είναι πολύ δύσκολο να εξηγήσεις κάτι που εσύ ο ίδιος δεν έχεις απαντήσει ικανοποιητικά! Πάντως οι ερωτήσεις θα έρθουν ξανά όσο μεγαλώνει και θα χρειάζονται πιο αναλυτικές απαντήσεις.. Θέλει σκέψη και διάβασμα για το πιο καλό χειρισμό…
Magda Zindrou
21 Ιανουαρίου
Συμφωνώ! Όσο μεγαλώνουν οι απορίες θα αυξάνονται, αλλά μαζί τους θα έχει αλλάξει και ο ψυχισμός του παιδιού. Δεν θα είναι πιο εύκολο. Η απώλεια είναι δύσκολη σε όλα τα επίπεδα. Πράγματι ο γονιός που έχει διαβάσει και προετοιμαστεί δεν θα πέσει στην παγίδα της απάντησης που φαίνεται εύκολη και τρυφερή, ενώ στην πραγματικότητα τραυματίζει.
Mitsiou Antigoni
21 Ιανουαρίου
Την δυσκολία για το συγκεκριμένο θέμα την έχουμε εμείς και όχι τα παιδιά. Είναι ένα θέμα που σίγουρα θέλει μεγάλη ψυχραιμία. Ο θάνατος είναι και αυτός μέσα στην ζωή δεν μπορούμε να τον αποφύγουμε.Μεγάλη προσοχή να μην δώσουμε λάθος εντυπώσεις με εκφράσεις του τύπου " έφυγε" ή "πήγε στο ουρανο" γιατί μπορεί να έχουμε πολύ "λάθος αποτελέσματα.
Magda Zindrou
22 Ιανουαρίου
Η πρώτη συμβουλή που μου έχουν δώσει Αντιγόνη για αυτό το θέμα είναι αυτό ακριβώς. Δεν πήγε στον ουρανό, ούτε έγινε αστεράκι. Πέθανε, γιατί αυτό συμβαίνει στην ζωή. Απλά φοβόμαστε την αντίδρασή τους σε μια κατάσταση που από ένα σημείο και έπειτα ξέρουν πως δεν έχει επιστροφή…