READING

Η Νίκη των ολυμπιακών μεταλλίων και τα άλλα αριστο...

Η Νίκη των ολυμπιακών μεταλλίων και τα άλλα αριστουργήματα του Μουσείου Αρχαίας Ολυμπίας

Κάθε τέσσερα χρόνια, όταν γίνονται οι Ολυμπιακοί Αγώνες, οι εικόνες από την αφή της Ολυμπιακής Φλόγας κάνουν το γύρο του κόσμου. Έτσι, όλοι λίγο πολύ ξαναβλέπουμε τμήματα του πιο φημισμένου στον κόσμο αρχαιολογικού χώρου, όπου γεννήθηκαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες.

Σπανιότερα βλέπουμε εικόνες των αριστουργημάτων τέχνης που βρέθηκαν εκεί, στον χώρο του πιο γνωστού ιερού της αρχαίας Ελλάδας, του ιερού του Δία. Αυτά εκτίθενται στο μουσείο που βρίσκεται δίπλα και είναι πραγματικά μοναδικά.

Ας ξεκινήσουμε την βόλτα μας από την Νίκη, του φημισμένου γλύπτη Παιώνιου από την Μένδη της Χαλκιδικής. Πάνω σε αυτό το γλυπτό, άλλωστε, είναι που σχεδιάστηκε η μία όψη των ολυμπιάδων μεταλλίων, που απονέμονται στους νικητές των αγωνισμάτων κάθε τέσσερα χρόνια μετά το 2004.

Δυστυχώς, από την Νίκη του Παιώνιου λείπουν πολλά τμήματα, όπως το ρούχο που ανέμιζε, τα φτερά, ο λαιμός και το μεγαλύτερο μέρος των χεριών και το αντικείμενο που κρατούσε η μορφή. Αλλά και το πρόσωπό της είναι κατεστραμμένο…

Ακόμη κι έτσι, όμως, είναι εντυπωσιακός ο επιδέξιος τρόπος που ο γλύπτης αποδίδει την κίνηση της θεϊκής μορφής που φτάνει μόλις από τον ουρανό για να αναγγείλει μια πολεμική νίκη. Θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής, με χαρακτηριστικά του την σχετική ελευθερία στην κίνηση και τη χάρη.

Το άγαλμα ήταν επιζωγραφισμένο με κόκκινο χρώμα στον χιτώνα, ενώ στη μέση και στο κεφάλι είχε χρυσή ζώνη και ταινία αντίστοιχα. Με τα παιδιά της παρέας κλείσαμε τα μάτια για να φανταστούμε ολόκληρο τον συνολικό όγκο αυτής της μαρμάρινης δημιουργίας που έφτανε σε ύψος περίπου τα 2,10 μέτρα. Μάλιστα, ήταν τοποθετημένο σε ένα βάθρο ύψους περίπου 9 μέτρων. Έτσι το συνολικό ύψος έφτασε τα 12 περίπου μέτρα και πρέπει να προκαλούσε δέος στους επισκέπτες των ναού του Δία της αρχαιότητας.

Όπως φαίνεται από την επιγραφή που σώθηκε, το αφιέρωσαν στον Ολύμπιο Δία οι κάτοικοι της Μεσσηνίας και Ναυπάκτου, μετά τη νίκη τους επί των Λακεδαιμονίων το 421 π.Χ.

Εντυπωσιακό, φυσικά, είναι και το σύνολο των γλυπτών και ανάγλυφων μορφών που αποτελούσαν κάποτε τον διάκοσμο του ναού του Δία. Πρόκειται για το μοναδικό ολοκληρωμένο σύνολο έργων της πρώιμης κλασικής εποχής (480-450 π.Χ.), που σώθηκε ως σήμερα. Oι μορφές απηχούν το ηρωικό πνεύμα των χρόνων μετά τη νίκη των Ελλήνων στους Περσικούς πολέμους.

Στο ανατολικό αέτωμα (όπως ονομάζεται στην αρχιτεκτονική η κατασκευή που βρίσκεται στο πάνω μέρος των στενών πλευρών ενός αρχαίου ναού) απεικονίζεται ο  αγώνας αρματοδρομίας του βασιλιά της Πίσας, Οινόμαου, και του Πέλοπα. Αυτός είναι και ο ιδρυτικός μύθος των Ολυμπιακών Αγώνων.

Στο δυτικό αέτωμα, από την άλλη, εικονίζεται η μάχη μεταξύ Λαπιθών και Kενταύρων. Στο κέντρο της σύνθεσης δεσπόζει επιβλητικός ο Απόλλωνας. Ο θεός του φωτός, αόρατος από τους πρωταγωνιστές της Κενταυρομαχίας -όπως είναι περισσότερο γνωστή η παράσταση αυτή-, είναι αυτός που καθορίζει την έκβαση της σύγκρουσης των Λαπιθών και των Κενταύρων, δηλαδή της μάχης μεταξύ ανθρώπου και θηρίου.

Παρατηρήσαμε την ένταση στα πρόσωπα και στα κορμιά και -σε ορισμένες περιπτώσεις- τα παιδιά επιχείρησαν να αναπαραστήσουν με τα δικά τους σώματα τις σκηνές που τους εντυπωσίασαν περισσότερο.

Στην ίδια, τεράστια κεντρική αίθουσα του μουσείου εκτίθενται και οι ανάγλυφες πλάκες -οι μετόπες, όπως λέγονται στην αρχιτεκτονική- που διακοσμούσαν το εξωτερικό μέρος του σηκού, δηλαδή του εσωτερικού τμήματος του ναού του Δία. Στις δώδεκα μετόπες του ναού, λοιπόν, παριστάνονται σε κάθε μια και ένα από τους δώδεκα άθλους του Ηρακλή.

Την προσοχή μας τράβηξε περισσότερο η μετόπη με τα Μήλα των Εσπερίδων, που είναι και η καλύτερα διατηρημένη.

Στα παιδιά άρεσαν βέβαια, όπως και σε όλα τα μουσεία που έχουμε πάει, και οι προθήκες με τα εργαλεία, με τα γυάλινα αντικείμενα και με τα παιδικά παιχνίδια, όπως οι πήλινες αρθρωτές κούκλες, οι πλαγγόνες.

Εννοείται πως αρκετή ώρα έμειναν επίσης να παρατηρούν τα χάλκινα κράνη και τα όπλα (αιχμές τόξων και βελών), που εξάπτουν τη φαντασία τους.

Εντυπωσιακή, άλλωστε είναι και η μεγάλη συλλογή από χάλκινα αντικείμενα που εκτίθενται στο μουσείο. Ανάμεσα τους ξεχωρίζουν οι μινιατούρες ανθρώπων και ζώων, άλλοτε αφιερώματα στον Δία, οι ψιλόλιγνες μπρούτζινες φιγούρες που ήταν τμήματα από λαβές μεγάλων λεβήτων, αλλά και οι προτομές των μυθικών γρυπών σε διάφορα μεγέθη.

Στην αίθουσα που εκτίθενται όλα αυτά (αίθουσα ΙΙ), μεγάλο ενδιαφέρον προξένησε σε όλους μας και μια χάλκινη γυναικεία φτερωτή προτομή του 6ου αι. π.Χ. στο κέντρο. Το δαιμονικό αυτό όν ή ίσως Νίκη ή Σφίγγα σε κοιτά κατάματα και αισθάνεσαι να σε μαγνητίζει.

Στην αίθουσα IV ξεχωρίσαμε το μεγάλο πήλινο άγαλμα με τον Δία και τον Γανυμήδη. Τα αγάλματα αυτού του τύπου είναι πολύ σπάνια. Το συγκεκριμένο βρέθηκε στις ανασκαφές κομματιασμένο σε εκατοντάδες μικρά κομμάτια και όταν συγκολλήθηκε αποκαλύφθηκε ο Δίας να κινείται με φόρα προς τα δεξιά κρατώντας τον νεαρό Γανυμήδη. Τον είχε αρπάξει από την Τροία για να τον πάει στον Όλυμπο.

Η εκπληκτική εκφραστικότητα των μορφών κάνει αυτό το δημιούργημα αυτό μοναδικό. Σκεφτείτε πως μιλάμε για μια εποχή γύρω στο 480-470 π.X.

Στην ίδια αίθουσα εκτίθεται και ένα πανέμορφο χάλκινο αλογάκι από ένα άρμα. Οι λεπτομέρειες στην ρεαλιστική απόδοση του αλόγου είναι πραγματικά ξεχωριστή.  Χρονολογείται περίπου στο 470 π.X. και θα είχε προσφερθεί κι αυτό στο ιερό ως ανάθημα.

Άφησα τελευταίο το έκθεμα του μουσείου που μου αρέσει περισσότερο από όλα. Είναι ο Ερμής, το περίφημο άγαλμα του Πραξιτέλη. Το έργο αυτό  χρονολογείται περί 330 π.X. και είναι τυχαίο που θεωρείται ένα από τα κορυφαία δημιουργήματα της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής. Οι λεπτομέρειες του σώματος και των μυών αποδίδονται με τρόπο μοναδικό. Εντάξει, στην αρχή η γύμνια του θεού προκαλεί λίγη αμηχανία ίσως στα παιδιά, αλλά σύντομα αυτή δίνει τη θέση της στον θαυμασμό.

Ο Ερμής κρατάει στο ένα χέρι το Διόνυσο μωρό. Ο Διόνυσος προσπαθεί να πιάσει κάτι που κρατούσε ο θεός στο άλλο χέρι. Είναι μια τόσο ζωντανή σκηνή, ενώ η ηρεμία μεταδίδεται από το πρόσωπο του Ερμή στο θεατή.


Ακολούθησέ μας και στο Instagram


Δείτε κι αυτά

Στο Μουσείο Αργυροτεχνίας με τα παιδιά

Επισκεφθήκαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο Αβδήρων

Μια εκδρομή με τα παιδιά στο Νιόκαστρο της Πύλου


Σπούδασα Ιστορία και η ζωή τα φερε να ασχολούμαι κυρίως με την Μουσειακή Εκπαίδευση. Έχω διάφορες εμμονές: με τη συλλογική δράση, την κοινωνική απελευθέρωση, τη ρήξη με τα στερεότυπα, την προστασία των μνημείων. Η Μάγδα με παρέσυρε και στην περιπέτεια του "Κάθε μέρα γονείς".

RELATED POST

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

By using this form you agree with the storage and handling of your data by this website.

INSTAGRAM
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ
error: Content is protected !!