Ο Πύργος Μούρτζινου ήταν για εμάς μια έκπληξη. Αποφασίσαμε να επισκεφθούμε τα Σπήλαια Διρού κάνοντας μια στάση στην Καρδαμύλη.

Και κάπως έτσι ανακαλύψαμε πως στην Παλιά Καρδαμύλη υπάρχει το Μουσείο του οχυρού συγκροτήματος των Τρουπάκηδων – Μούρτζινων, το πρώτο μουσείο – ενημερωτικό σταθμό που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του έργου “Δίκτυο Μουσείων Μάνης”.

Οι Τρουπάκηδες – Μούρτζινοι, ήταν ένα από τα ισχυρότερα γένη της Μάνης και διοίκησαν την καπετανία της Ανδρούβιστας για περισσότερα από 200 χρόνια. Φτάνοντας στην κεντρική πύλη του εξωτερικού τείχους θα βρείτε τον Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος, ο οποίος χρονολογείται μεταξύ του 1685 και του 1715. Ήταν η οικογενειακή εκκλησία των Τρουπάκηδων – Μούρτζινων, κάτι που φανέρωνε την δύναμη της οικογένειας. Δυστυχώς δεν καταφέραμε να δούμε το εσωτερικό του Ναού, καθώς ήταν κλειστός. Πρόκειται για μονόκλιτη βασιλική με τρούλο, με αρχιτεκτονικές επιρροές τόσο από τη δύση, όσο και από το βυζαντινό παρελθόν.

Περνώντας την κεντρική πύλη θα δείτε τον Πύργο, τον οντά και τα βοηθητικά κτίσματα (ελαιοτριβείο, σιδηρουργείο, υπόγεια στέρνα, λαχανόκηπο της οικογένειας). Ο βασικός πυρήνας του συγκροτήματος οικοδομήθηκε σε διαφορετικές φάσεις από τα τέλη του 17ου ως το 19ο αι. Στον Πύργο κατοικούσε ο Καπετάν Παναγιώτης Τρουπάκης, η οικογένεια του οποίου διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιοχή κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Φαίνεται πως στον Πύργο έμεινε για ένα διάστημα και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης κι από εκεί ξεκίνησε μαζί με τους υπόλοιπους αγωνιστές για την απελευθέρωση της Καλαμάτας.

Λίγα λόγια για την έκθεση

Οι κληρονόμοι της οικογένειας, Μαρία και Ελένη Μπουκουβαλέα, παραχώρησαν το 1967 στο Ελληνικό Δημόσιο το συγκρότημα με τον όρο να γίνει Μουσείο. Η μόνιμη έκθεση στεγάζεται στην τριώροφη οχυρή κατοικία – οντά.

“Η έκθεση περιλαμβάνει κυρίως εποπτικό υλικό (χάρτες, γκραβούρες, σχέδια, φωτογραφίες, μακέτες) που συνοδεύεται από γενικά πληροφοριακά κείμενα στα ελληνικά και αγγλικά, σύντομες κειμενολεζάντες, χωρία εποχής, χρονολόγιο, καθώς και από μικρό αριθμό εκθεμάτων – πραγματικών αντικειμένων. Στόχος της είναι να εισάγει τον επισκέπτη της Μάνης στις κοινωνικές δομές της περιοχής και την επίδρασή τους στην ιδιαίτερη αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του τόπου από τους υστερορωμαϊκούς – πρώιμους βυζαντινούς ως τους νεώτερους χρόνους. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη φυσιογνωμία των οικισμών κατά τους μεταβυζαντινούς χρόνους η οποία καθορίζει μέχρι σήμερα τη φυσιογνωμία του μανιάτικου τοπίου. Από αυτήν την περίοδο σώζονται τα περισσότερα δείγματα αρχιτεκτονικής, που συνδέονται με την ιστορία του τόπου και την κοινωνική οργάνωση των Μανιατών, όπως το συγκρότημα των Τρουπάκηδων – Μούρτζινων.” (πληροφορίες από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού)

Η έκθεση χωρίζεται σε τρεις ενότητες. Ο επισκέπτης μαθαίνει για την ιστορία του οχυρού, τις λειτουργίες των χώρων του και πληροφορίες για την οικογένεια των Μούρτζινων. Παρουσιάζονται επίσης πολλά στοιχεία για τους μανιάτικους οικισμούς, την οργάνωση, την φυσιογνωμία και την εξέλιξή τους, καθώς και πληροφορίες για την αυστηρή κοινωνική δομή των Μανιατών. Ο επισκέπτης ενημερώνεται για την αρχιτεκτονική των κτιρίων και για τους διαύλους επικοινωνίας στην κλειστή αυτή κοινωνία. Τέλος, παρουσιάζονται περιορισμένα εκθέματα που συνδέονται με τους ισχυρούς καπετάνιους της περιοχής.

Μοναδικό μειονέκτημα η κακή σήμανση μέχρι να φτάσεις στον Πύργο. Επίσης δεν υπάρχει cafe στον χώρο, οπότε, ειδικά αν βρεθείτε εκεί το καλοκαίρι, πρέπει να έχετε μαζί σας νερό.

Αυτό που κάνει όμως τον συγκεκριμένο χώρο να ξεχωρίζει, δεν είναι μόνο η απίστευτη τοποθεσία στην οποία βρίσκεται, από όπου μπορείς να δεις τα βουνά, όλη την Καρδαμύλη και να χαθείς στο γαλάζιο της θάλασσας. Είναι ένα μνημείο-μουσείο που μας δείχνει πώς μια αρχοντική κατοικία λειτουργούσε παράλληλα ως αμυντική κατασκευή και παραγωγική μονάδα. Φυσικά αξίζει να το επισκεφθείτε!

Ο Πύργος Μούρτζινου υπάγεται στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας. Καλό θα είναι πριν την επίσκεψή σας να καλέσετε στο τηλέφωνο 2721073638 για να ενημερωθείτε για τις μέρες και ώρες λειτουργίας.

Ταξιδεύουμε στην Πελοπόννησο με τα παιδιά.