Τι θα λέγατε αν σας ζητούσαν να κριθείτε μέσα σε 12 δευτερόλεπτα και 64 δέκατα; Τι θα λέγατε αν σας ζητούσαν να κρίνετε την επιτυχία και την αποτυχία μέσα σε 12 δευτερόλεπτα και 64 δέκατα;

Αυτός είναι ο χρόνος που έκανε την Βούλα Πατουλίδου Ολυμπιονίκη στην Βαρκελώνη το 1992. Τα τελευταία 100 μέτρα σε μια σειρά αγώνων –προκριματικών – προπονήσεων –στερήσεων. Η προετοιμασία και οι κόποι χρόνων κρίθηκαν μέσα σε 12 δευτερόλεπτα και 64 δέκατα. Βέβαια, χρειάστηκε η θεαματική τούμπα της προπορευόμενης Αμερικανίδας Γκέιλ Ντίβερς στο τελευταίο εμπόδιο και η κακή απόδοση της κατόχου του παγκοσμίου ρεκόρ (12.21) Γιορντάνκα Ντόνκοβα από τη Βουλγαρία.

Τι κοινό υπάρχει μεταξύ ενός τελικού 100 μέτρων μετ’ εμποδίων και των πανελληνίων εξετάσεων;

Όπως συμβαίνει και στον πρωταθλητισμό, έτσι ζητάμε από τα “παιδιά” να μπουν, να τρέξουν και να κριθούν σε ένα αγώνα που δεν κρίνει αν είναι ικανοί αθλητές, που δεν κρίνει τις μελλοντικές τους ικανότητες, που δεν επιβραβεύει την προσπάθεια και την συνολική απόδοσή τους. Κρίνει αυτά τα τελευταία 12 δευτερόλεπτα και 64 δέκατα.

Σαν σε έναν τελικό 100 μέτρων μετ’ εμποδίων, τις τελευταίες μέρες χιλιάδες “παιδιά” τρέχουν σε ένα αγώνα που επιβραβεύει μόνο τους πρώτους. Έναν αγώνα που βασίζεται στη επίδοση ή την ατυχία των άλλων και φυσικά δεν λαμβάνει υπ’ όψιν του τις συνθήκες προετοιμασίας του καθενός, την συνολική απόδοση ή τους στόχους.

Τα 12 δευτερόλεπτα και 64 δέκατα είναι ο χρόνος και τα 100 μέτρα και 10 εμπόδια είναι ο τρόπος που το «σοφό» εκπαιδευτικό μας σύστημα εξετάζει τα μέλη του.  Φυσικά σε περίπτωση αποτυχίας φταίει ο αθλητής και ο προπονητής. Το σύστημα κάθεται αναπαυτικά στην εξέδρα των επισήμων και απολαμβάνει το θέαμα. Έχει αποποιηθεί τις ευθύνες του και προετοιμάζει την λάσπη που θα ρίξει στους κακούς καθηγητές, τα προγράμματα 400 ευρώ για τους νέους ανειδίκευτους εργάτες και τα φορολογικά τεκμήρια για τους γονείς, που ακόμα μια χρονιά θα πληρώσουν την «δωρεάν» παιδεία.

Θα ακούσετε και θα διαβάσετε πολλά αυτές τις μέρες. Είτε ευχάριστα (τα κανάλια θα τρέξουν να βρουν τους αριστούχους που βρήκαν τα θέματα βατά και χωρίς πολλές στερήσεις κατάφεραν να γράψουν άριστα), είτε δυσάρεστα (για τους πιεστικούς γονείς ή τα παιδιά που δεν άντεξαν αυτήν την πίεση).

Η μεγαλύτερη αποτυχία ανήκει όμως στο σύστημα.

Σε ένα σύστημα που ενώ ξέρει και μερικές φορές προκαλεί την αποτυχία χιλιάδων μαθητών, ξεχνά να τους προετοιμάσει και να τους δώσει εναλλακτικές. Η «αποτυχία» είναι δεδομένη για χιλιάδες μαθητές, αφού ο αριθμός που διαγωνίζεται είναι πολύ μεγαλύτερος από τις διαθέσιμες θέσεις στα Ανώτερα και Ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Τι πρέπει να κάνει ο γονιός; Σαν ένας καλός προπονητής πρέπει καταρχήν να είναι εκεί για το παιδί του. Χωρίς επικριτικά σχόλια, χωρίς άλλες προϋποθέσεις. Οι αρνητικές σκέψεις τύπου «είμαι άχρηστος επειδή δεν έγραψα καλά» ή «δεν έχω μέλλον» δεν πρέπει να βρουν πρόσφορο έδαφος ούτε στο παιδί ούτε στους γονείς.

Μιλήστε μαζί του για τους στόχους του, τα επόμενα βήματά του, τις εναλλακτικές επιλογές, την νέα προσπάθεια. Μιλήστε μαζί του με ειλικρίνεια για τις συνθήκες του συστήματος μέσα στο οποίο συμμετείχε, για το τι μπορεί να μάθει από την «αποτυχία». Όπως τραγούδησε ο Σαββόπουλος «Πώς να κρυφτείς απ’ τα παιδιά, έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα».

Υ.Γ. Στο κείμενο μιλάω για «παιδιά» (σε εισαγωγικά), γιατί η πραγματικότητα είναι ότι είναι μικροί ενήλικες, με τα δικά τους όνειρα, προβληματισμούς και την δική τους ζωή. Τι να κάνω όμως, επηρεάζομαι και εγώ από το «σύστημα».