Ένας αρκούδος με γαλάζια κορδέλα στο λαιμό ξεκινά, μια βραδιά με λιγοστό φώς, την περιπλάνησή του ξεπηδώντας από ένα χαρτόκουτο στα σκουπίδια. Ψάχνει το σπίτι του! Στο δρόμο του συναντά έναν ναύτη, έξι πάπιες, την αλεπού Αντιγόνη, μια φιγούρα του Χάρτινου Θεάτρου, έναν σκύλο, μια σκατζοχοιρίνα. Είναι από όλους ευπρόσδεκτος να πάει στην παρέα τους. Μα ο αρκούδος αρνείται ευγενικά. Το μόνο που επιθυμεί είναι να βρεθεί στο σπίτι του. 

Μέχρι που, κουρασμένος πια κι απογοητευμένος, βλέπει από μακριά έναν πύργο, βγαλμένο σαν από παραμύθι. Εκεί, ο αρκούδος βλέπει πολλά πολλά παιχνίδια που γελούν και χορεύουν. Τον αγκαλιάζει η μυρωδιά του γιασεμιού, αλλά και η Μαρία που τον καλωσορίζει στο σπίτι του!

Το νέο του σπίτι είναι ο Πύργος Κουλούρα, στο Φάληρο, όπου στεγάζεται το Μουσείο Μπενάκη Παιχνιδιών. Εκεί βρήκαν το νέο τους σπίτι, την ασφάλεια, την αγάπη και τη θαλπωρή, τα 20.000 παιχνίδια τα οποία δώρισε στο Μουσείο Μπενάκη η ερευνήτρια, συλλέκτρια και συντηρήτρια παιχνιδιών Μαρία Αργυριάδη. Και τι θα μπορούσε, άλλωστε, να είναι το καλύτερο σπίτι για παιχνίδια περασμένων εποχών που αλλιώς θα σκονίζονταν παραπεταμένα σε σκοτεινές αποθήκες ή θα κατέληγαν στα σκουπίδια; Στο μουσείο βρίσκουν μια νέα χαρούμενη ζωή και συνάμα μπορούν να αφηγηθούν τις δικές τους μοναδικές ιστορίες σε μικρούς και μεγάλους επισκέπτες!

Το βιβλίο

Η Ελένη Γερουλάνου στήνει με την ευαίσθητη γραφή της και τη συνεργασία της εικονογράφου Ίριδας Σαμαρτζή, ένα αλλιώτικο βιβλίο. Ένα τρυφερό και όμορφο βιβλίο που μπορεί να λειτουργήσει αυτόνομα, αλλά και σε συνάρτηση με το Μουσείο Παιχνιδιών, είτε ως προπομπός της επίσκεψης εκεί, είτε ως υλικό επέκτασης μετά την επίσκεψη. Γιατί, μέσα από τις σελίδες του, μέσα από μια λιτή σε πρώτη ανάγνωση ιστορία, παρουσιάζονται 240 από τα παιχνίδια της συλλογής που έχουν βρει τη θέση τους στις προθήκες της μουσειακής έκθεσης. Ανάμεσά τους ξύλινα και μεταλλικά πλοία, αυτοκίνητα και τρενάκια, πάνινες και πορσελάνινες κούκλες και φιγούρες, ένα χάρτινο θέατρο, ένα παντοπωλείο-μινιατούρα, ένα χειροποίητο ξύλινο κουκλόσπιτο, τσίγκινα κουρδιστά ζωάκια και αυτοκινητάκια, κούκλες κουκλοθεάτρου, λούτρινα και ξύλινα ζωάκια.

«Αφορμή για να γράψω την ιστορία του αρκούδου», σημειώνει η Ελένη Γερουλάνου στο συμπληρωματικό κείμενο του βιβλίου, «στάθηκε η φιλία του πατέρα μου με τη Μαρία Αργυριάδη και η δωρεά του οικογενειακού «Χάρτινου Θεάτρου» στη συλλογή της. Στην πορεία έμαθα από την ίδια ότι ο λόγος που ξεκίνησε να συλλέγει τα παιχνίδια της ήταν ένα κίτρινο, μαδημένο και ταλαιπωρημένο αρκουδάκι, που το βρήκε στον δρόμο και που της θύμισε το αρκουδάκι που είχε όταν ήταν παιδί. Όταν είδα με τα μάτια μου τον αρκούδο με τον αριθμό 5 μέσα στην προθήκη, τον λάτρεψα. Παρακάλεσα τη Μαρία να μου πει την ιστορία του και έτσι ξεκίνησαν όλα.»

Το λιτό κείμενο της Γερουλάνου, μαζί με τις υπέροχες δημιουργίες της Σαμαρτζή και τις φωτογραφίες των παιχνιδιών-εκθεμάτων, με τη δική τους αφηγηματική δύναμη, δένουν αρμονικά σε ένα αισθητικά άψογο αποτέλεσμα.

Το βιβλίο Ένας αρκούδος μια φορά πήρε το βραβείο του Αναγνώστη 2019 στην κατηγορία ΒΙΒΛΙΟ ΓΝΩΣΕΩΝ.

Ένας αρκούδος μια φορά – Ελένη Γερουλάνου, Ίρις Σαμαρτζή

Συνέκδοση του Μουσείου Μπενάκη με τις εκδόσεις Πατάκη.