“Η Τέχνη είναι για εμένα ο τρόπος να αλλάξω τον κόσμο” μας είπε η Χρύσα Διαμαντοπούλου. Και η φετινή χρονιά είναι η επιβεβαίωση!

Η Χρύσα Διαμαντοπούλου και ο Μικρός (της) Νότος επιστρέφουν φέτος δυναμικά! Μετά το Άσυλο Ανιάτων, με το «ΠασΠορτ – Μια Αληθινή περιπέτεια“, μια site specific performance για ενήλικο κοινό, ο πολυαγαπημένος μας “Ραφτάκος των λέξεων” επιστρέφει για 5η χρονιά στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.

Μιλήσαμε με την Χρύσα για τον Ραφτάκο, το παιδικό κοινό, την Τέχνη, το μέλλον…

Ας πιάσουμε το νήμα από την αρχή που λέει και ο Ραφτάκος μας! Πώς «γεννήθηκε» ο Μικρός Νότος και γιατί θέατρο για παιδιά;

H θεατρική ομάδα Μικρός Νότος – Δράσεις Δημιουργίας και Πολιτισμού δημιουργήθηκε τον Αύγουστο του 2012 μέσα από την ανάγκη μου να υπάρξει ένα ασφαλές καλλιτεχνικό περιβάλλον, όπου καλλιτέχνες από διαφορετικές αφετηρίες και διαδρομές αλλά με κοινό όραμα, ήθος και αισθητική υλοποιούν παραστάσεις, δράσεις και πολιτιστικά και εκπαιδευτικά προγράμματα για το παιδικό, νεανικό και ενήλικο κοινό.  

Κινητήρια δύναμη ήταν η κόρη μου, η οποία τότε ήταν 4,5 ετών και με την οποία βλέπαμε πολλές παραστάσεις για παιδιά που όμως στην πλειοψηφία τους δεν με ικανοποιούσαν. Ο Μικρός Νότος φτιάχτηκε με περισσή φροντίδα ως ένα δώρο για την κόρη μου, τους συμμαθητές της, τα παιδιά των φίλων μας, με αγνά υλικά, πολύ μεράκι και γνώση. Και πιστεύω πια ότι αυτή η φροντίδα -ενός ειλικρινούς χειροποίητου θεάτρου- είναι που αγαπήθηκε από μικρούς και μεγάλους και ο Μικρός Νότος μας αγκαλιάστηκε και μεγάλωσε τόσο πολύ. 

Τα τελευταία χρόνια, ακόμη και τα θέατρα που παραδοσιακά δεν είχαν παιδική σκηνή, ανεβάζουν παιδικές παραστάσεις. Είναι τελικά τα παιδιά το «εύκολο κοινό»;

Τα παιδιά δεν είναι «εύκολο κοινό». Όποιος το αντιμετωπίζει με αυτόν τον τρόπο προσβάλλει τους θεατές του. Θα το πω ευγενικά -αν και πολλές φορές θυμώνω με παραστάσεις για παιδιά που καταλαβαίνω ότι είναι «αρπαχτές»: η ευθύνη των καλλιτεχνών, των γονέων και των εκπαιδευτικών είναι μεγάλη. Ναι πράγματι, κανένας δεν πέθανε από το κακό θέατρο, αλλά θα τάιζες ποτέ το παιδί σου με σκουπίδια;

Τι σε οδηγεί κάθε φορά στην επιλογή του έργου που θα ανεβάσετε;

Η θεματολογία. Παιδεύομαι πολύ για να ανακαλύψω για τι πράγμα θα μιλήσουμε κάθε φορά στα παιδιά. Τι τους λείπει και τι τα παρηγορεί την κάθε στιγμή.

«Ο Ραφτάκος των λέξεων» είναι το αγαπημένο μου παιδικό βιβλίο και πραγματικά η παράστασή σας σέβεται απόλυτα το βιβλίο, το ύφος του, τον ρυθμό του. Γιατί το επιλέξατε και πώς ανταποκρίνονται τα παιδιά;

Ο Ραφτάκος των λέξεων του Αντώνη Παπαθεοδούλου στρογγυλοκαθόταν πολλά χρόνια στη βιβλιοθήκη της κόρης μου! ‘Οταν το 2018 αποφάσισα να στραφούμε από τα ελληνικά λαϊκά παραμύθια στη σύγχρονη λογοτεχνία, μου έκλεισε το μάτι! Δεν είναι τυχαίο που το επέλεξα βέβαια γιατί όπως μου είπε μετά τη γνωριμία μας και ο Αντώνης η καρδιά της ιστορίας είναι εμπνευσμένη από ένα ελληνικό λαϊκό παραμύθι! Αυτή η παλιά καταγωγή της ιστορίας, ο Ραφτάκος με την αγνή αλληλέγγυα καρδιά του όπως έχει σκιαγραφηθεί από τον συγγραφέα και το κέντρο της ιστορίας που επιλέξαμε να φωτίσουμε στην παράστασή μας είναι πιστεύω τα υλικά που δημιούργησαν μία παράσταση που εδώ και 5 χρόνια όπου κι αν παίζεται προκαλεί μεγάλη συγκίνηση σε μικρούς και μεγάλους.

Μπορείτε να αγοράσετε εισιτήρια για την παράσταση “Ο Ραφτάκος των λέξεων” εδώ.

Ποιο είναι το πιο ωραίο σχόλιο που έκανε κάποιο από τα παιδιά που είδαν την παράσταση;

Εχουμε πραγματοποιήσει περισσότερες από 550 παραστάσεις με τον Ραφτάκο μας. Αυτό σημαίνει ότι έχουν παρακολουθήσει την παράσταση περισσότεροι από 35.000- 40.000 θεατές. Καταλαβαίνετε λοιπόν τι υπέροχα πράγματα έχουμε ακούσει από τα παιδιά στα διαδραστικά μέρη της παράστασης, εκεί όπου ζητείται από τα παιδιά να βοηθήσουν τον Ραφτάκο να συγκεντρώσει τις λέξεις εκείνες που ζεσταίνουν ή δροσίζουν το σώμα και την καρδιά των συμπολιτών του. Προχθές ένας μικρός θεατής μας βγαίνοντας από την παράσταση μάς είπε γεμάτος απορία: “δεν καταλαβαίνω πώς τρεις ηθοποιοί μπόρεσαν και έκαναν όλο αυτό!” Αυτή είναι η μαγεία του θεάτρου και είμαστε πολύ χαρούμενοι όταν νιώθουμε ότι έστω για λίγο την αγγίζουμε. 

Είσαι ένας άνθρωπος με έντονες κοινωνικές και πολιτικές ανησυχίες. Πόσο επηρεάζει τη δουλειά σου και τη σχέση σου με τα παιδιά η κοινωνική πραγματικότητα;

Η Τέχνη είναι για εμένα ο τρόπος να αλλάξω τον κόσμο. Η Τέχνη με παρηγορεί και με γαληνεύει, με βοηθάει να επικοινωνώ με τους ανθρώπους, μικρούς και μεγάλους, με αλήθεια και δύναμη. Χωρίς την Τέχνη και το θέατρο, χωρίς τα παιδιά και την επαφή μου με τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς η πραγματικότητα για εμένα θα ήταν δυσβάσταχτη. Το δώρο που παίρνω εγώ από εκείνη λοιπόν, προσπαθώ να το επιστρέφω πάντα πίσω στο κοινό ως αντίδωρο. Δεν ξέρω να κάνω κάτι άλλο και είμαι ευγνώμων που έχω το θέατρο ως μέσο παρηγοριάς, έκφρασης και αντίστασης σε ό,τι παράλογο και απάνθρωπο συμβαίνει σήμερα στην κοινωνική και πολιτική σκηνή της Ελλάδας.

Το εφηβικό θέατρο, είναι μια κατηγορία «δύσκολη» και νιώθω πως ακόμη στην Ελλάδα προσπαθούμε να το ανακαλύψουμε και να κερδίσουμε το κοινό του. Είναι στα σχέδια του Μικρού Νότου να ανεβάσει ξανά μια παράσταση για εφήβους;

Το 2019 ανεβάσαμε στο υπόγειο του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης το ΤΕΡΑΣ, μία παράσταση-εκπαιδευτικό πρόγραμμα για εφήβους βασισμένο στη νουβέλα της Μαίρη Σέλλευ Φράνκενστάιν. Το κείμενο ήταν του συγγραφέα, σκηνοθέτη και εκπαιδευτικού θεάτρου Chris Cooper ο οποίος ήταν δάσκαλός μου στο Εργαστήρι θεάτρου Πόρτα κατά τη διάρκεια της διετούς φοίτησής μου (2012-2014) αλλά και σε όλα τα masterclasses που κάθε χρόνο παρακολουθώ από τότε. Ήταν μία πρωτοποριακή δουλειά αλλά δυστυχώς η ανταπόκριση του κοινού ήταν μικρή. Σκεφτείτε ότι αυτή τη στιγμή η εφηβική σκηνή του Εθνικού θεάτρου ανεβάζει ένα άλλο κείμενο του Chris Cooper με τίτλο ΣΤΑ ΟΡΙΑ, όπου τα εφηβάκια παρακολουθούν δωρεάν την παράσταση σε μία προσπάθεια φαντάζομαι του Εθνικού θεάτρου να δημιουργήσει “εφηβικό κοινό”. Δυστυχώς μία ομάδα όπως είναι ο Μικρός Νότος μπορεί να κάνει πολλά πράγματα αλλά δεν μπορεί να δημιουργήσει εξ αρχής ένα κοινό. Η πολιτεία δεν ενδιαφέρεται. Το σχολείο είναι εχθρικό στις τέχνες. Τα παιδιά βλέπουν θέατρο μέχρι τα 7-8 χρόνια τους και μετά θαρρείς πως το νήμα κόβεται. Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση το θέατρο “εξαφανίζεται”. Αν ξαναβρούν το θέατρο τα παιδιά θα το βρουν ξανά ως ενήλικες. Πολύ στενάχωρο όλο αυτό γιατί το θέατρο και οι Τέχνες γενικότερα θα μπορούσαν να φέρουν μία τεράστια ποιοτική διαφορά στην πνευματική και ψυχική ανάπτυξη των εφήβων μας. 

Φέτος είδαμε στο Άσυλο Ανιάτων το «ΠασΠορτ – Μια Αληθινή περιπέτεια” , μια site specific performance από τον Μικρό Νότο για ενήλικο κοινό. Καταρχάς, πρέπει να πω σε σένα και σε όλους τους ηθοποιούς που συμμετείχαν ένα μπράβο μέσα από την καρδιά μου. Θα μπορούσε Χρύσα η δική σου αληθινή «περιπέτεια» με τον καρκίνο του μαστού, ή κάποιο άλλο κοινωνικό θέμα που σε απασχολεί, να μεταφερθεί κάποια στιγμή στη σκηνή, να γίνει θεατρική παράσταση για μικρότερες ηλικίες;

Και το ΠασΠορτ μας το παρακολούθησαν πολλοί έφηβοι. Και ήταν συγκλονιστικό το feedback που πήραμε από παιδιά 15, 16 και 17 ετών. Με τι καθαρότητα, με τι ψυχραιμία, με τι γενναιοδωρία βούτηξαν μέσα στην ιστορία. Ναι η εμπειρία μας αυτή είναι πυξίδα για επόμενες δράσεις μας και είναι σημαντικό εμείς οι ενήλικες, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί, να μην αποφεύγουμε τα “δύσκολα” θέματα για τα παιδιά. Τα παιδιά είναι εκτεθειμένα καθημερινά σε μεγάλες αγριότητες κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές γιατί η εποχή μας είναι άγρια. Η Τέχνη μάς βοηθάει να αποκωδικοποιούμε, να ανακουφιζόμαστε, να λυτρωνόμαστε, να μεταβολίζουμε τις δυσκολίες.

Τι να περιμένουμε από τον Μικρό Νότο το επόμενο διάστημα;

Κι εγώ αναρωτιέμαι! Η performance μας ΠασΠορτ μία αληθινή περιπέτεια στο Άσυλο Ανιάτων μάς έδωσε αλλά και μας πήρε πολύ μεγάλη ενέργεια. Η Τέχνη δεν είναι σούπερ μάρκετ. Μην μπερδεύεστε με θεατρικές σκηνές που ανεβάζουν δυο δυο παιδικές παραστάσεις. Δεν κάνουμε την ίδια δουλειά. Αυτή την περίοδο προσπαθώ να αποφορτιστώ, να ανασυγκροτηθώ, να εμπνευστώ με νέα ερεθίσματα. Να ξαναβρούμε το κέντρο μας, να έρθουμε σε επαφή με τα παιδιά στο εδώ και στο τώρα για να αφουγκραστούμε την εποχή και να αποφασίσουμε για τι ακριβώς θέλουμε να μιλήσουμε!

Η Χρύσα Διαμαντοπούλου είναι ηθοποιός και καλλιτεχνική διευθύντρια της θεατρικής ομάδας “Μικρός Νότος”, που για 12η συνεχή χρονιά σχεδιάζει, οργανώνει και υλοποιεί διαδραστικές παραστάσεις για παιδιά, εφήβους και ενήλικο κοινό. Πτυχιούχος Ψυχολογίας (ΕΚΠΑ) με σπουδές Υποκριτικής στην Σχολή Αθηνών Γιώργου Θεοδοσιάδη και μεταπτυχιακό στο Λονδίνο στη σύνθεση κειμένου & στη σκηνοθεσία στη R.A.D.A & στο King’s College μαθήτευσε δίπλα σε σπουδαίους δασκάλους, όπως ο Γιώργος Μιχαηλίδης, ο Τάσος Μπαντής, ο Βίκος Ναχμίας κ.ά.  Αυτή την περίοδο μόλις ολοκληρώθηκε η πρώτη site specific performance της θεατρικής ομάδας Μικρός Νότος στο Άσυλο Ανιάτων στην Κυψέλη, σε δική της ιδέα/οργάνωση και συντονισμό, με τίτλο ΠασΠορτ Μία αληθινή περιπέτεια. Μία site specific performance για τον καρκίνο του μαστού. Ενώ για 5η χρονιά παρουσιάζεται ο Ραφτάκος των Λέξεων του Αντώνη Παπαθεοδούλου στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.

Περισσότερες παραστάσεις για παιδιά στον οδηγό “Πάμε Θέατρο;“