«Κι όταν αντικρίσαμε πάνω από το λόφο το ξακουστό κάστρο της Καρύταινας, νιώσαμε πως σήμερα, σε τέτοιο ανήσυχο φωτισμό και με τέτοιες σύγχρονες έγνοιες το κάστρο τούτο το άγριο, το πολεμικό, το απότομο, διατυπώνει πιστότερα από κάθε ελληνικό ναό το τοπίο γύρα μας και μέσα μας. Στα πόδια του κυλά ο Αλφειός, στα βάθη του ορίζοντα λάμπει ο Χελμός. Η Καρύταινα είναι αληθινά το Τολέδο της Ελλάδας, με τα δρομάκια του και τα παλιά του σπίτια, με τις βυζαντινές εκκλησιές του και την τραχιά ψυχή του. Το κάστρο έρημο, σταχτόμαυρο σα γεράκι, σηκώνεται στην κορφή και βιγλίζει».

Νίκος Καζαντζάκης

Πώς να περιγράψει κανείς με μεγαλύτερη ακρίβεια από τον Καζαντζάκη την εντυπωσιακή εικόνα που προσφέρει στον επισκέπτη που έρχεται από μακριά η θρυλική Καρύταινα;

Σκαρφαλωμένη σε υψόμετρο 600 περίπου μέτρων, με το κάστρο της να στέκει στην κορυφή του βράχου πίσω της και τις κόκκινες κεραμιδοσκεπές της να δημιουργούν την τέλεια αντίθεση με το καταπράσινο φόντο, η Καρύταινα είναι ένα από τα ομορφότερα χωριά της Αρκαδίας, διατηρώντας το χρώμα της μεσαιωνικής καστροπολιτείας.

Τα λιθόκτιστα δρομάκια της, τα παραδοσιακά πέτρινα κτίρια, οι πέτρινες κρήνες της με το κρυστάλλινο νερό, οι βυζαντινές εκκλησιές της, σε ταξιδεύουν σε άλλες εποχές.

Ακολουθώντας το μονοπάτι που ξεκινά από την πλατεία του χωριού και συνεχίζει σε λιθόστρωτα σκαλοπάτια φτάνεις στο ιστορικό Κάστρο της Καρύταινας, χτισμένο στην κορυφή ενός απόκρημνου βράχου πάνω από τον οικισμό.

Χτίστηκε στα μέσα του 13ου αιώνα από τον ξακουστό Γάλλο ιππότη Γοδεφρείδο ντε Μπρυγιέρ, βαρόνο της Καρύταινας. Ο ντε Μπρυγιέρ, κληρονόμησε την Καρύταινα από τον πατέρα του Ούγκο που στη μοιρασιά της Πελοποννήσου ανάμεσα στους Φράγκους Σταυροφόρους, το 1209, πήρε μία από τις 12 βαρονίες του Πριγκιπάτου της Αχαΐας. Το 1289, η βαρονία της Καρύταινας πέρασε στην κόρη του Πρίγκιπα της Αχαΐας Ισαβέλλα Βιλλεαρδουίνου, τη γνωστή Ιζαμπώ, ως προίκα για το γάμο της με τον Florent d’ Hainaut, ο οποίος έγινε ο νέος Πρίγκιπας της Αχαΐας.

Το μήκος του κάστρου ξεπερνά τα 110 μέτρα και το πλάτος του τα 40, ενώ τα τείχη του φτάνουν σε ύψος μέχρι τα 7 μέτρα. Το εντυπωσιακό και ισχυρό κάστρο της Καρύταινας έδωσε στην πόλη στρατηγική σημασία. Όλοι ήθελαν να την κατακτήσουν! Έτσι, με δωροδοκία του φρούραρχου, πέρασε στα χέρια των Παλαιολόγων, ενώ στα μέσα του 15ου αιώνα το κατέλαβαν οι Οθωμανοί.

Το 1821 ήταν από τα πρώτα κάστρα που απελευθερώθηκαν, μετά την πρώτη νίκη  των επαναστατών, υπό τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, στη μάχη της Καρύταινας (27 Μαρτίου 1821). Η ιστορική αυτή νίκη είναι και ο λόγος που η Καρύταινα απεικονιζόταν μαζί με τον Κολοκοτρώνη στα πεντοχίλιαρα, όταν ακόμη είχαμε δραχμές!

To 1826 o Γέρος του Μοριά θα οχυρώσει και πάλι το κάστρο, για να χρησιμοποιηθεί ως ορμητήριο στη διάρκεια των επιχειρήσεών του κατά του Ιμπραήμ και ως καταφύγιο του άμαχου πληθυσμού.

Σήμερα, μπαίνοντας στο κάστρο από την τοξωτή πύλη, βλέπει κανείς ένα μεγάλο ορθογώνιο κτίριο που είχε δύο επίπεδα και χρησίμευε ως αίθουσα υποδοχής. Το κάτω επίπεδο ήταν δεξαμενή νερού (κινστέρνα), ενώ το πάνω χωριζόταν σε τρία δωμάτια, το ένα από τα οποία διέθετε και τζάκι.

Παλιά, στο εσωτερικό του κάστρου, σχεδόν στο κέντρο, ορθωνόταν ένας μεγάλος κεντρικός πύργος που δεν σώζεται, όπως και άλλα κτίρια για την διαμονή της οικογένειας του φεουδάρχη.

Από τα τείχη του κάστρου μπορεί κανείς να θαυμάσει τη θέα στην κοιλάδα της Μεγαλόπολης και τις καταπράσινες πλαγιές που την περιστοιχίζουν.

Έξω από το κάστρο υπάρχει ο ναός της Παναγίας, ένα κτίσμα των αρχών του 19ου αιώνα, γνωστό ως «οικία του Κολοκοτρώνη» και στη βόρεια πλευρά του λόφου, ένα από τα καλύτερα σωζόμενα στην Πελοπόννησο παραδείγματα οχυρής βυζαντινής κατοικίας, ο πύργος «Μαντζουρανόγιαννη». Σε αυτά τα κτίρια έχουν πρόσφατα ολοκληρωθεί αναστηλωτικές εργασίες από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού.

Κατηφορίζοντας ξανά προς το χωριό, εικόνες αλλοτινών εποχών ξανάρχονται στο μυαλό σου. Νομίζεις πως Φράγκοι ιππότες θα ξεπροβάλλουν στο επόμενο στενάκι ή πως φουστανελάδες επαναστάτες θα φανερωθούν μπροστά σου, παίρνοντας θέση για να ανακόψουν το ασκέρι του Ιμπραήμ.

Μη ξεχάσετε!

Ο δρόμος προς το Κάστρο είναι ανηφορικός, αλλά βατός ακόμη και από μικρότερα παιδιά.

Θα χρειαστείτε οπωσδήποτε μαζί σας νερό, καπέλο, γυαλιά ηλίου, αντηλιακό, ένα ελαφρύ σνακ και φωτογραφική μηχανή (η θέα από ψηλά είναι εκπληκτική!).

Να φοράτε οπωσδήποτε άνετα ρούχα και παπούτσια, που δένουν στο πόδι σας και δεν γλιστράνε.

Να δοκιμάσετε τοπικά προϊόντα. Είναι όλα εξαιρετικά!