Έχουν περάσει 46 χρόνια από το θάνατο της θείας Λένας. Σήμερα όμως, χάρη στην εγγονή της Μαρία Ηλιού, έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε ένα αφιέρωμα στη μνήμη και στην προσφορά της Αντιγόνης Μεταξά, που περιλαμβάνει ντοκιμαντέρ και έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη, καθώς και την επανέκδοση κάποιων βιβλίων τα οποία περιλαμβάνουν τις ιστορίες που άκουγε η Μαρία Ηλιού όταν ήταν παιδί. Στα πλαίσια του αφιερώματος το βιβλίο “Άκουσέ με, Μαρία μου“, που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1964, επανακυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη. Για να το ξαναδιαβάσουν οι γονείς και οι παππούδες που ήταν κάποτε παιδιά και να ταξιδέψουν στα παλιά παρέα με τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους.

“Ένας καλός φίλος”, “Τρία λαίμαργα γατάκια”, “Ο κούνελος λέει τα κάλαντα”, “Η πάπια ζητάει δωμάτιο”, “Τρία γουρουνάκια μουσικοί”, “Το γκρινιάρικο γατάκι”, “Ο ελέφαντας κουρέας”, “Ο ποντικός χοροδιδάσκαλος”, “Η αλεπού βγαίνει για ψώνια”, “Ο Ψαρής και ο Νάσος” είναι οι ιστορίες της θείας Λένας που θα ξαναθυμηθούμε ή θα πρωτοδιαβάσουμε οι νεότεροι στο βιβλίο “Άκουσέ με, Μαρία μου”. Και κάπως έτσι θα ζωντανέψει ένας κόσμος φανταστικός, ένας κόσμος μαγικός, όπου τα ζώα μιλάνε, σκέφτονται, αισθάνονται και φέρονται σαν άνθρωποι.

Αυτά είναι τα παραμύθια που η θεία Λένα, η Αντιγόνη Μεταξά, διάβαζε στην εγγονή της κάθε βράδυ πριν κοιμηθεί. Το βιβλίο αυτό κυκλοφόρησε πρώτη φορά το 1964. Σήμερα, εικονογραφημένο από την Φωτεινή Στεφανίδη, θέλει να κερδίσει τους μικρούς αναγνώστες και να συγκινήσει όσους το ξέρουν από τα παλιά.

 

 

Η Αντιγόνη Μεταξά γεννήθηκε το 1905 στην Αθήνα. Σπούδασε παιδαγωγικά στο Παρίσι. Επιστρέφοντας όμως ανακοίνωσε στους γονείς της, ιδρυτές της Ελληνογαλλικής Σχολής Μεταξά στο κέντρο της Αθήνας, πως δεν θα αναλάμβανε το σχολείο αλλά θα σπούδαζε υποκριτική για να γίνει ηθοποιός. Διακρίθηκε για το ταλέντο της και βραβεύτηκε με το Χρυσό Μετάλλιο Ερμηνείας και εργάστηκε σαν ηθοποιός, με τον Θίασο Τέχνης του Σπύρου Μελά και αργότερα με τον θίασο του Αιμίλιου Βεάκη. Παντρεύτηκε με τον Κώστα Κροντηρά, νομικό αλλά και ηθοποιό και σε λίγα χρόνια γεννιέται η κόρη τους, η Λήδα. Η Αντιγόνη αρχίζει να γράφει θεατρικά έργα για παιδιά και το 1933 ιδρύει το “Θέατρο του Παιδιού”, τον πρώτο θεατρικό οργανισμό στην Ελλάδα , το οποίο όμως οι Γερμανοί κλείνουν το 1942 γιατί η Αντιγόνη είχε αρνηθεί να συμπεριλάβει μια παράσταση του φασιστικού ιταλικού οργανισμού Ballila.

Η ενασχόλησή της με το ραδιόφωνο ξεκινά το 1939, όταν της γίνεται μια πρόταση να παρουσιάσει ένα από τα θεατρικά της παιδικά έργα. Η επιτυχία είναι τεράστια, η Αντιγόνη Μεταξά αλλάζει το όνομά της και έτσι γεννιέται η θεία Λένα που για 25 ολόκληρα χρόνια τα παιδιά περίμεναν μπροστά από το ραδιόφωνο, να ακούσουν κάθε πρωί τη φωνή της να τους διηγείται παραμύθια στην «Ώρα του Παιδιού». Θα ακολουθήσουν κι άλλες εκπομπές, ενώ ταυτόχρονα αρχίζει να εκδίδει τα βιβλία της. Συνολικά δημοσίευσε 53 βιβλία. Συγχρόνως δημιουργεί μια σειρά από δίσκους βινυλίου με τα παραμύθια της, «Τα παραμύθια της Θείας Λένας», ενώ θα είναι η πρώτη παιδαγωγός στην Ελλάδα που θα παρουσιάσει εκπομπές για τα παιδιά στην τηλεόραση. Η εκπομπή της ήταν η «Συντροφιά με τη Θεία Λένα». Έφυγε από τη ζωή το 1973.

Η Αντιγόνη Μεταξά χρησιμοποίησε όλα τα μέσα της εποχής για να διηγηθεί ιστορίες στα παιδιά και συνεργάστηκε με τους πιο σημαντικούς ηθοποιούς, ζωγράφους και μουσικούς της εποχής της. Η γραφή, όπως άλλωστε και η αφήγηση, της θείας Λένας είναι μοναδική. Ήθελε να γράφει ιστορίες για τα παιδιά, ώστε να τους μάθει τα μυστικά της ζωής. Αυτή ήταν και η αντίληψη γύρω από το σύνολο του έργου της, πως μπορεί δηλαδή κανείς να μάθει σημαντικά πράγματα στα παιδιά ενώ ταυτόχρονα τα ψυχαγωγεί. Διαβάζοντας κανείς σήμερα τα βιβλία της πρέπει να σκεφτεί την εποχή που η θεία Λένα εμφανίστηκε. Τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής κατάφερε να μπει στα ελληνικά σπίτια και να κρατήσει συντροφιά στα παιδιά, μοιράζοντας συμβουλές, γνώσεις και ελπίδα. Η Ακαδημία Αθηνών τη βράβευσε για το σύνολο του έργου της το 1965.

Σήμερα μπορεί οι ιστορίες αυτές να φαντάζουν παρωχημένες. Σε σημεία θα σταθούμε και θα κριτικάρουμε τις λέξεις και τις αντιδράσεις των χαρακτήρων-ζώων των παραμυθιών. Το έκανα κι εγώ! Κοντοστάθηκα όταν η γάτα αποφάσισε να τιμωρήσει τα άτακτα γατάκια της, όταν το μικρό μαϊμουδάκι χάθηκε κι ο μπαμπάς του θύμωσε μαζί του. Να είστε σίγουροι όμως πως τα παιδιά θα το απολαύσουν σαν μια εμπειρία μοναδική, θα γελάσουν, θα αναρωτηθούν… Έτσι μας δίνεται και η ευκαιρία να συζητήσουμε με τα παιδιά μας, να σκεφτούμε το τότε και το τώρα, να δούμε πίσω από τις λέξεις και τελικά να αφεθούμε στην βιωματική εμπειρία της ανάγνωσης ενός κλασικού βιβλίου.

Μη ξεχάσετε να ρίξετε μια ματιά και στα υπόλοιπα βιβλία της βιβλιοθήκης μας!

Καλή ανάγνωση!!!