5 μέρες μετά την παρέλαση για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου κι εγώ σκέφτομαι την λέξη ειρήνη… στο σχολείο, στο σπίτι, στον κόσμο μας.

Αυτή η λέξη κινητοποίησε φέτος και τα παιδιά του 17ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών που συμμετείχαν στην παρέλαση με την δασκάλα τους Λενιώ Λέντζα. Ειρήνη στο σχολείο, στο σπίτι, στον κόσμο μας. Βλέποντας τα παιδιά να περνούν μπροστά μου χαμογελαστά, κρατώντας χρωματιστές πικέτες με το σήμα της ειρήνης, δάκρυσα. Η κίνησή τους συμβολική και θαρραλέα. Την ίδια ώρα ομάδες ανθρώπων φώναζαν “Λευτεριά στην Παλαιστίνη“, προκαλώντας ίσως και την δυσφορία κάποιων. Μπορεί όμως ένα πόλεμος να μας αφήσει αδιάφορους, ειδικά μια τέτοια μέρα; Μπορεί ένας πόλεμος να αφήσει τα παιδιά ανεπηρέαστα; ΟΧΙ!

Αναζήτησα λοιπόν την Λενιώ, δασκάλα που στήριξε και ενθάρρυνε αυτή την κίνηση. Έπεσα πάνω σε έναν άνθρωπο που με συγκίνησε, μου επέτρεψε να συνεχίσω να ονειρεύομαι και να πιστεύω για όλα αυτά που το δημόσιο σχολείο και οι άνθρωποί του μπορούν να πετύχουν. Αυτά τα μικρά, απλά, καθημερινά, συμβολικά βήματα που ο κόσμος μας, τα παιδιά μας, η κοινωνία μας έχει ανάγκη.

Λενιώ, πες μας καταρχάς λίγα λόγια για σένα και το σχολείο που εργάζεσαι.

Είμαι δασκάλα εδώ και 18 χρόνια στη δημόσια πρωτοβάθμια εκπαίδευση! Έχω δουλέψει σε διάφορα σχολεία της Αθήνας, καθώς και στους Λειψούς και στην Ύδρα. Τα τελευταία δέκα χρόνια εργάζομαι στο 17ο Δημοτικό Αθηνών. Ένα όμορφο σχολείο στους Αμπελόκηπους, πολύχρωμο, πολυπολιτισμικό με παιδάκια από  Ελλάδα, Αλβανία, Φιλιππίνες, Ινδία, Πακιστάν, Λιβύη, Κογκό κτλ..

Στην παρέλαση για την 28η Οκτωβρίου συνόδευσες τους μαθητές του σχολείου σου. Όλοι σας κρατούσατε χρωματιστές πικέτες με το σήμα της ειρήνης. Πώς προέκυψε η συγκεκριμένη πρωτοβουλία; Υπήρξαν ενστάσεις από τον Σύλλογο Διδασκόντων;

Τα όμορφα πλάσματα, που πάνε πλέον στην έκτη δημοτικού τα είχα και πριν τρία χρόνια όταν πήγαιναν τρίτη και, παρότι το μισό χρόνο κάναμε μάθημα online (περίοδος covid) χτίστηκε μια πολύ όμορφη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ μας και φυσικά και με τους γονείς. Παρ’ όλα αυτά, όλα ξεκίνησαν φέτος με τη σκληρή διαδικασία που έπρεπε να περάσουν τα παιδιά: την κλήρωση για τους σημαιοφόρους και τη λεπτομερή μαθηματική αποτύπωση του τελικού τους βαθμού. 

Προσπάθησα να προλάβω τις απογοητεύσεις, λόγω αποκλεισμού, και εντάσεις που φαινόταν ότι θα δημιουργούνταν, με το να τους πω πως ένα 10, ένα 9 ή ένα 8 δεν πρόκειται να καθορίσει την ευτυχία τους. Κι ότι έχουν τόσα πολλά όμορφα πράγματα να ζήσουν και να κάνουν, που ουδεμία σχέση δε θα έχουν με τους περσινούς ή τους μελλοντικούς τους βαθμούς. Κι όμως πολλά στεναχωρήθηκαν, άλλα έκλαψαν, άλλα τσακώθηκαν…

Όλο αυτό σε συνδυασμό με το ότι ο πόλεμος τα έχει επηρεάσει πολύ παραπάνω από όσο φανταζόμαστε. Με ρωτούν για παράδειγμα καθημερινά αν θα γίνει Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Όσα γίνονται τους δημιουργούν πολύ έντονο στρες.

Από το να περπατούν, λοιπόν, ως  στρατιώτες με καλούς βαθμούς, την ώρα που πέφτουν κορμιά απο άλλους στρατιώτες, αποφάσισα να μετατοπίσουμε τελείως το αφήγημα. Να γίνει η παρέλαση μια πορεία, ένα βήμα για να πουν τα παιδιά πως αυτό που ζητούν, αυτό που χρειάζονται είναι ειρήνη. Στο σπίτι, στο σχολείο, στον κόσμο.

Από όσο γνωρίζω δεν υπήρξαν σε καμία περίπτωση ενστάσεις από το σύλλογο διδασκόντων.

Τι σχόλια έκαναν τα παιδιά όταν τελείωσε η παρέλαση; Πώς ένιωσαν για αυτή τους την κίνηση;

Η αλήθεια είναι πως τα παιδιά ένιωσαν πολύ καλά, ήταν χαρούμενα που μετέφεραν ένα όμορφο μήνυμα και λυπάμαι που δεν ήταν εκεί όλο το τμήμα να νιώσει τη ζεστασιά και την αποδοχή του κόσμου.

“Ειρήνη. Στο σπίτι, στο σχολείο, στον κόσμο.”

Στην τάξη σου παίρνεις αντίστοιχες “διαφορετικές” πρωτοβουλίες; Πώς φαίνεται αυτό στους γονείς των παιδιών, αλλά και στα ίδια τα παιδιά;

Παίρνω συχνά πρωτοβουλίες που αφορούν στην αποδοχή της διαφορετικότητας, στην ισότητα, στο σεβασμό, στις ελευθερίες, στις όποιες κοινωνικές “φοβίες” (ξενοφοβία, χονδροφοβία, ομοφοβία κτλ) με συζητήσεις μέσα στην τάξη, ταινίες, μουσική, εικαστικές δράσεις, αλλά και με επισκέψεις σε μουσεία και χώρους που εκπονούν τέτοια προγράμματα.

Δεν είναι πάντα εύκολο, καθώς η κοινωνία μας έχει πάρα πολλές αγκυλώσεις, οι οποίες περνούν είτε φανερά, είτε υποδόρια στα παιδιά. Η εμπιστοσύνη, όμως, για εμένα είναι το κλειδί. Και όταν τα παιδιά, οι γονείς και ο/η εκπαιδευτικός εμπιστεύονται ο ένας τον άλλο, η μαθησιακή και η παιδαγωγική διαδικασία προχωρούν απρόσκοπτα.

Θεωρείς ότι το σχολείο σήμερα μπορεί να σταθεί δίπλα στα παιδιά, ειδικά σε σχέση με τα “δύσκολα” θέματα που αντιμετωπίζουν ή θα αντιμετωπίσουν μελλοντικά; (διαφορετικότητα, φασισμός, βία, σεξουαλικότητα, bullying κ.α.)

Το σχολείο μπορεί και οφείλει να σταθεί δίπλα στα παιδιά σε τέτοια θέματα με κάθε πιθανό τρόπο. Οφείλουμε όλοι οι εκπαιδευτικοί να είμαστε διαρκώς παρούσες/όντες, να παρατηρούμε δυναμικές που εξελίσσονται ανάμεσα στα παιδιά, να  αφουγκραζόμαστε τις ιδιαίτερες και ξεχωριστές ανάγκες κάθε παιδιού, αλλά και κάθε οικογένειας, να προλαμβάνουμε, να συζητάμε.

Να γίνει η τάξη και κατ’ επέκταση όλο το σχολείο ένας χώρος ασφαλής όπου θα διαφωνούμε χωρίς να προσβάλλουμε, θα παίζουμε χωρίς αποκλεισμούς, θα θαυμάζουμε το ένα το άλλο χωρίς συγκρίσεις, ελέγχους κι ανταγωνισμούς, θα είμαστε όλα διαφορετικά και αυτό θα είναι το πιο όμορφο πράγμα στον κόσμο!

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείτε όλο και περισσότερη μια έντονη παρεμβατικότητα των γονέων στο σχολικό περιβάλλον. Πώς μπορούν οι γονείς να συνεργαστούν και να βοηθήσουν το σχολείο;

Για εμένα η συνεργασία των γονέων με το σχολείο είναι σημαντική και απαραίτητη. Έρευνες έχουν αποδείξει πως η ενεργή συμμετοχή των γονέων και η εμπλοκή τους στη σχολική και μαθησιακή διαδικασία έχει πολλαπλά οφέλη τόσο για τα παιδιά, αλλά και για την εύρυθμη λειτουργία του σχολείου. Είμαστε η δεύτερη οικογένεια των παιδιών και είναι όμορφο να νιώθουμε να εξελίσσεται μια τέτοια σχέση, ανάμεσα σε όλους/ες μας.

Και επαναφέρω το θέμα της εμπιστοσύνης. Πολύς είναι ο κόσμος, ανάμεσά τους φυσικά και κάποιοι γονείς (σε καμία περίπτωση όλοι) που έχει χάσει την εμπιστοσύνη του στους εκπαιδευτικούς. Αυτό έχει βαθύτερα κοινωνικά και οικονομικά αίτια, χρόνια προπαγάνδας και δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Χαρακτηριστική είναι η φράση στο τέλος της ταινίας “The Big Short“, μια ταινία που παρακολουθεί την ιστορία της οικονομικής κρίσης του ’08 στην Αμερική: “Banks took the money the American people gave them and used it to pay themselves huge bonuses and lobby the congress to kill big reform and then they blamed immigrants and poor people. And this time even the teachers.”

Όλη αυτή η επίθεση έβαλε και τους εκπαιδευτικούς σε φοβική, αμυντική στάση και οδήγησε σε μια συνολική αποξένωση.

Προσωπικά, θεωρώ πως ό,τι συζητήσαμε παραπάνω για τις ανάγκες των παιδιών ταυτίζεται και με τις ανάγκες των γονέων και δασκάλων. Έχουμε όλοι οι άνθρωποι, μικροί και μεγάλοι, τις ίδιες ανάγκες: να νιώθουμε αποδοχή, ισότητα, να ακουγόμαστε, να μας σέβονται. Όταν τα έχουμε όλα αυτά, χτίζεται η εμπιστοσύνη και κανείς δεν καταπατά τις ελευθερίες του άλλου, ούτε γίνεται παρεμβατικός. Φυσικά θα υπάρχουν και εξαιρέσεις, αλλά είναι κρίμα να στεκόμαστε σε αυτές.

Η ομάδα προστατεύει την ομάδα και λειτουργεί ως ασπίδα. Και πιστεύω ακράδαντα πως οι γονείς, τα παιδιά και οι δάσκαλοι μπορούν να είναι μια σπουδαία ομάδα!

Τι θα ήθελες να αλλάξει στο σχολείο τα επόμενα χρόνια;

Το σχολείο που ονειρεύομαι θα είναι πιο σύγχρονο. Και όχι μόνο με όρους τεχνολογικούς. Από μόνη της η τεχνολογία δεν μπορεί να βοηθήσει. Χρειάζεται ένα συνολικά πιο σύγχρονο κοινωνικό πλαίσιο. Μια μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση στις ελευθερίες, στην ισότητα, στην οικονομική κατάσταση, στις μαθησιακές  δυσκολίες, στην ψυχική νόσο, στη συμπερίληψη, στη φυλετική/θρησκευτική ταυτότητα, στην ταυτότητα φύλου.

Ναι, ο καθένας/εμία μας μπορεί να κάνεις τις αντίστοιχες δράσεις αλλά θα είναι πολύ σημαντικό όλα αυτά τα ζητήματα να είναι σαφώς και θεσμικά κατοχυρωμένα.

Είμαι όμως αισιόδοξη! Και το δρόμο θα τον δείξουν τα παιδιά, που δεν μπορείς να τους κρυφτείς!

Η Λενιώ Λέντζα είναι δασκάλα, είναι όμως και ακροβάτισσα. Πριν από δέκα χρόνια, δημιούργησε την ακροβατική ομάδα «Στυλοβάτες» και σύστησε στην Αθήνα τον κινεζικό ακροβατικό στύλο, που ως τότε δεν τον προπονούσε κανείς στην Ελλάδα.

Διαβάστε κι αυτά

* Μικρές συνεντεύξεις από μικρούς ανθρώπους - Αντώνης Παπαθεοδούλου
* Μικρές συνεντεύξεις από μικρούς ανθρώπους - Ευτυχία Γιαννάκη
* Μιλήσαμε με την Ελένη Ανδρεάδη για το καινούριος της βιβλίο.

Ακολούθησε το Κάθε μέρα Γονείς στο Instagram